Warm ivoor onder je vingers

Warm ivoor onder je vingers
  • Koningsspel
  • Linda Dielemans
  • Illustrator: Sanne te Loo
  • Uitgever: Leopold
  • Jaar: 2023
  • Aantal blz.: 326
  • 7

Linda Dielemans schreef met Koningsspel een gedegen historisch jeugdboek over de beroemde Lewis schaakstukken. Maar echt sprankelend wil het niet worden.

79 fraai bewerkte ivoren schaakstukken van zo’n negen centimeter groot werden in 1831 gevonden op het Schotse eiland Lewis. Men vermoedt dat deze zogenoemde Lewis Schaakspelen ergens in de twaalfde eeuw in Noorwegen of IJsland zijn gemaakt. Door wie en waarom en hoe ze vandaar in Schotse bodem belandden, is slechts gissen.

Schrijver-archeoloog Linda Dielemans, die tot nu toe vooral jeugdboeken over de prehistorie schreef (zoals Geestenkrijger en Onder de golven), pakte de handschoen op en vulde de witte plekken van de geschiedenis in met een mogelijk verhaal. Ze bedacht Margret, bijgenaamd Auga, uit Groenland. Dankzij haar bijziendheid is ze zeer bedreven in het ivoor snijden. Dieleman construeerde verder een ingewikkeld politiek verhaal over corruptie, verraad en macht om Auga eerst in Noorwegen en later in Schotland te krijgen. Dit onderdeel van de plot komt niet steeds goed uit de verf. Sommige gebeurtenissen worden erg lang uitgesponnen, zoals de zeereis van Auga en haar vader naar Noorwegen en de handelsbesprekingen daar. De Noorse koningin is onder de indruk van Auga’s talent en geeft haar opdracht mee te werken aan het vervaardigen van vier ivoren schaakspelen. De verwikkelingen daarna zijn juist wat te snel neergezet en Dieleman weet niet helemaal overtuigend te maken waarom Auga nu mee moet naar Schotland. Eenmaal daar wordt het verhaal eindelijk spannend, maar vernemen we vervolgens niet hoe het Auga zal vergaan. Ze is vooral een pion op Dielemans schaakspel.

Het verhaal van Auga staat ingeklemd tussen twee korte, gecursiveerde hoofdstukken over de vondst van de schaakstukken in 1831. Verder wordt het verhaal zo nu en dan onderbroken met een derde, vet gezette verhaallijn over een koning en zijn ridders die een vijand moeten zien te verslaan. Het is een nogal gekunstelde manier om het schaakspelen te beschrijven. Deze hadden beter achterwege kunnen blijven, ware het niet dat Sanne te Loo deze passages fraai heeft geïllustreerd. Ze brengt de ivoren schaakstukken van Lewis tot leven, de kunstig gesneden figuren met hun verbaasde knikkerogen.   

Dieleman zou er dus goed aan hebben gedaan de plot van Koningsspel wat eenvoudiger te houden. Te meer daar ze wel heel goed is in het beeldend beschrijven van hoe de schaakstukken uit het ivoor gesneden worden. Je voelt haast zelf het warme ivoor onder je handen. De schaakstukken zelf en Auga’s handen die ze vervaardigden, dat is de ware magie van dit verhaal.